Gebruikers centraal bij feestelijke bijeenkomst over toepassingen satellietdata
Hoe kunnen we waardevolle satellietdata maximaal benutten? Dat was de belangrijkste vraag tijdens ‘Het feest van de gebruiker’ op 28 februari in de Prodentfabriek in Amersfoort. Het was een feest met een divers gezelschap, compleet met hoedjes en slingers…
Ruim tachtig mensen kwamen af op het feest, dat georganiseerd was door AeroVision in opdracht van het NSO. Behalve potentiële gebruikers van satellietdata waren er ook beleidsmakers, kenniswerkers, financiers en dienstverleners die satelliettoepassingen ontwikkelen. Een breed gezelschap dus – en dat was precies de bedoeling, zegt NSO-directeur Harm van de Wetering:
‘Ruimtevaart is gaaf. We lezen erover in de krant, we zien het op tv. Maar wat je niet zo vaak hoort, is hoe groot de meerwaarde van ruimtevaart is voor iedereen op aarde. Voor de transportsector, dijkbewaking, veiligheid, watermanagement, bij de brandweer en nog veel meer. Al die eindgebruikers van ruimtevaart staan vandaag centraal.’
Keten van specialisten
Deelnemers proberen vraag en aanbod te matchen.
Ze kregen een feesthoedje op, de potentiële eindgebruikers. Op een vel papier noteerden ze hun vraag of behoefte. Die vellen hingen ze aan een lijn, als vlaggen aan een slinger. Elk bij hun eigen vraag spraken de eindgebruikers vervolgens met andere genodigden: mensen die misschien wel iets voor hen kunnen betekenen. Was er een match? Dan zette de helper ook een feesthoedje op.
‘Hoge resolutie warmtebeelden’ stond op een van de vlaggen. `Satellietdata als bewijs voor schendingen van mensenrechten en het oorlogsrecht’ op een andere. Iemand zocht ‘beelden van de waterbalans op landbouwpercelen’. En weer iemand anders ‘betrouwbare metingen van deformatie van bruggen en viaducten’. Zo toonde de veelzijdige slinger tientallen mogelijke toepassingen van satellietdata.
Eenvoudig is het maken van zo’n toepassing niet. Gedurende de dag werd duidelijk dat satelliettoepassingen complexe producten zijn, waar een hele keten van specialisten aan werkt. Zo heb je instrumentbouwers nodig, wetenschappers, ingenieurs, data-analisten en bedrijven die ruwe data verwerken en verrijken. ‘Het is belangrijk dat ál die schakels in de keten samenwerken. Gelukkig zie ik ze ook allemaal hier in de zaal’, aldus Van de Wetering.
Stel gebruiker vragen
‘Ga mij niet vertellen welk probleem ik heb en hoe je dat voor mij kunt oplossen’, hield Robbert Heinicke van het Nederlands Instituut voor Publieke Veiligheid de feestgangers voor. ‘Het begint met vragen stellen. Ik neem jullie graag mee in onze wereld. Dan zie je bijvoorbeeld dat we negenhonderd vierkante kilometer Veluwe moeten monitoren. En ja, als dat kan met behulp van satellieten, dan zijn we enorm geholpen.’
Heinicke had geen moeite om zijn ‘gebruikersvraag’ te formuleren. Dat is ook wel eens anders. Veel eindgebruikers weten niet precies waar ze naar zoeken of hoe satellietdata hen kan helpen. Dan is het voor de ruimtevaartsector belangrijk om éérst vragen te stellen, benadrukt Van de Wetering: ‘Soms zijn wij zo gedreven door wat technisch mogelijk is, dat we ons onvoldoende verdiepen in wat de eindgebruiker van ons verlangt.’ Een stap in de goede richting zijn de zes behoeftestudies die het NSO deed om juist van de vragen in de samenleving een beter beeld te krijgen.
Laaghangend fruit
Ga uit van de gebruiker was een belangrijke conclusies van de bijeenkomst. 
Hoe kan de ruimtevaart bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken?
Een andere heeft te maken met ‘Missie 4’ van de Lange-termijn ruimtevaartagenda voor Nederland: Satellietdata zijn een strategisch middel in het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Hoe ga je te werk? Ga je samen een compleet nieuwe satelliet bedenken? Of kijk je wat nu in de ruimte hangt en probeer je daarmee vanaf vandaag je voordeel te doen?
‘Wat mij het meest opviel was de roep om naar “laaghangend fruit” te kijken’, constateert Coco Antonissen, programmamanager toepassingen van het NSO. ‘Het kost vele tientallen, soms honderden miljoenen euro’s om een satelliet te bouwen. Misschien moeten we dan een paar miljoen extra investeren om de data die zo’n satelliet produceert echt maximaal te benutten. Want juist daar is de grootste winst te behalen.’