Nederland en VS houden samen oog op de aarde vanuit de ruimte

NASA en de Nederlandse ruimtevaartsector hebben hun samenwerking op het gebied van aardobservatie bekrachtigd. Ze deden dat in aanwezigheid van de Nederlandse ambassadeur André Haspels en astronaut André Kuipers op het NL Space paviljoen van het 70e International Astronautical Congress (IAC) in Washington DC. Ruimteonderzoekinstituut SRON en Airbus Defence and Space Netherlands, ondersteund door TNO, ontwikkelen samen het aerosol-instrument SPEXone voor NASA's PACE-satelliet, die in 2022 wordt gelanceerd.

Michael Wise (SRON) en Sandra Cauffman (NASA) met de overeenkomst over SPEXone. Credit: SRON/Erik Arends. SRON directeur Michael Wise en NASA directeur aardobservatie Sandra Cauffman wisselden de getekende overeenkomst uit die de samenwerking bekrachtigt. Dat de samenwerking op dit gebied al lang vruchtbaar is memoreerde NSO-directeur Harm van de Wetering bij zijn inleiding: “Door het Nederlandse ruimte-instrument OMI op NASA satelliet EOS AURA hebben we kunnen zien hoe de juiste maatregelen het gat in de ozonlaag weer verkleinen”. Deze zomer ontvingen de wetenschappers achter OMI de prestigieuze Pecora prijs van NASA en het US Geological Survey.

NASA’s aardobservatiemissie PACE (Plankton, Aerosol, Cloud ocean Ecosystem) wordt gelanceerd in 2022. De satelliet onderzoekt verschillende factoren die van invloed zijn op het ecosysteem en de samenstelling van oceanen en aerosolen en wolken in de atmosfeer. Het Nederlandse SPEXone is een van drie instrumenten aan boord van PACE. Dit instrument bepaalt eigenschappen van aerosolen en kleine stofdeeltjes in de lucht, zoals roet, as en woestijnstof.

Aerosolen zijn kleine deeltjes als roet, as en woestijnstof. Ze hebben grote invloed op klimaatverandering en luchtvervuiling, maar hun precieze rol is onvoldoende bekend. Zo weerkaatsen de meeste aerosolen licht, waardoor ze een afkoelend effect op de aarde hebben. Maar ze kunnen door absorptie ook een opwarmend effect hebben. SPEXone gaat de eigenschappen van aerosolen - zoals afmeting, samenstelling, vorm en hun absorberend en weerkaatsend vermogen - bepalen via de (de)polarisatie die de deeltjes aan het zonlicht geven terwijl ze het licht weerkaatsen. Om de relevante aerosol-eigenschappen te bepalen is het nodig om heel nauwkeurig de polarisatie te meten. SPEXone is hiertoe in staat door het toepassen van een nieuwe techniek; het instrument moduleert de polarisatietoestand van het invallende licht afhankelijk van de kleur, waardoor intensiteit en graad van polarisatie gelijktijdig kunnen worden gemeten als continue functie van de golflengte.

Consortium

Het aardobservatie-instrument SPEXone is ontwikkeld door een Nederlands Consortium bestaande uit SRON en Airbus Defence and Space Netherlands, ondersteund met opto-mechanische expertise van TNO. SRON en Airbus DS NL zijn verantwoordelijk voor het ontwerp, de productie en het testen van het instrument. De wetenschappelijke leiding is in handen van SRON. SPEXone is een publiek-privaat initiatief, dat financieel wordt ondersteund door het Netherlands Space Office, NWO, SRON en Airbus DS NL.

Van links naar rechts: Kees Buijsrogge (directeur TNO Space), Maarten Schippers (CEO Airbus Defence and Space Netherlands), André Haspels (NL ambassadeur in de VS), Michael Wise (algemeen en wetenschappelijk directeur SRON), Sandra Cauffman (NASA Headquarters), George Morrow (directeur NASA Goddard Space Flight Center), Andre Dress (PACE Project Manager, NASA), André Kuipers (astronaut), Harm van de Wetering (directeur NSO), Jeremy Werdell (onderzoeker, NASA). Credit: NASA Goddard/Taylor Mickal.