Nieuwe Europese weersatelliet meet supernauwkeurig dankzij innovatieve koeler uit Eindhoven
Betere weersverwachtingen en een vroege waarschuwing als het flink gaat stormen. Dat is de opbrengst van weersatelliet MTG-S1, die deze zomer werd gelanceerd. Aan boord van de satelliet is een meetinstrument dat gekoeld wordt tot -223 graden Celsius, met behulp van innovatieve technologie uit Eindhoven.
Dit verhaal gaat over één onderdeel van één instrument op de nieuwe Europese weersatelliet MTG-S1: een compressor. Je kunt deze compressor zien als de ‘motor’ van een vrieskist. Maar dan wel een vrieskist die vanbinnen -223 graden Celsius is. De compressor werd ontwikkeld door het Eindhovense bedrijf Thales Cryogenics BV. Nu is hij in de ruimte en functioneert boven verwachting goed.
Zo’n satellietonderdeel ontwerpen en bouwen is een enorme uitdaging, vertelt Theo Rijks, programmamanager bij Thales Cryogenics BV. ‘Want eerst moet het de trillingen en g-krachten van een raketlancering overleven. En daarna moet het vijftien jaar lang onderhoudsvrij werken op een plek waar de temperatuur schommelt tussen -150 graden en +150 graden Celsius. Want even erheen om iets te repareren, dat gaat natuurlijk niet.’
Thales Cryogenics BV ontwikkelt en bouwt sinds 2004 onderdelen voor de ruimtevaart, met name voor observatiesatellieten. ‘Aan de compressoren voor MTG-programma hebben we bijna tien jaar gewerkt’, zegt Rijks. ‘De compressor heeft een compleet nieuwe zuigeruitlijning, zodat er minder slijtage optreedt en er minder trillingen ontstaan die de extreem nauwkeurige waarnemingen van de infraroodsensor in de weersatelliet kunnen verstoren.’
De compressors van Thales Cryogenics
Bedrijven beter positioneren
De ontwikkeling van de innovatieve compressortechnologie werd mede gefinancierd door het NSO via het General Support Technology Programme (GSTP) van ESA. Het GSTP stelt bedrijven in staat om over een langere periode méér risico te nemen met technologieontwikkeling, zegt Luc Boumans van het NSO: ‘We investeren in technologie die ESA graag wil hebben voor zijn missies, maar waarvan we nog niet honderd procent zeker weten of het ook gaat werken.’
Elk in Nederland gevestigd bedrijf dat technologie wil ontwikkelen voor de ruimtevaart kan via het NSO een aanvraag doen voor subsidie uit het GSTP. Boumans: ‘Zo proberen we bedrijven beter te positioneren in de internationale ruimtevaartmarkt. Daarnaast kunnen ze alle opgebouwde expertise natuurlijk ook gebruiken voor civiele en defensietoepassingen op aarde.’
Nederland op voorsprong
Voor Thales Cryogenics BV heeft het GSTP traject goed uitgepakt. Het bedrijf bouwde inmiddels veertien compressoren voor de MTG-satellieten, waarvan er nu vier in de ruimte zijn. De komende jaren komen daar nog eens twaalf koelers voor zes satellieten bij. Bovendien werkt Thales Cryogenics BV aan een koeler voor de nieuwe Copernicus LSTM-missie, die de oppervlaktetemperatuur van de aarde gaat meten.
‘Dit type vervolgopdrachten is in de ruimtevaart nooit gegarandeerd’, zegt Rijks. ‘Je maakt alleen een kans als je de beste technologie ter wereld ontwikkelt. Dat is tijdrovend en kostbaar en voor een bedrijf dus bijzonder risicovol. Het GSTP kan helpen om dit risico te verkleinen. En zo Nederland op voorsprong te zetten in de internationale ruimtevaart.’