‘Ruimtevaart is een investering in kritische infrastructuur die zich ruimschoots terugverdient’
Het NSO publiceert vandaag haar advies aan de politiek over de Nederlandse bijdragen aan ruimtevaartorganisatie ESA voor de komende drie jaar. NSO-directeur Harm van de Wetering maakt zich zorgen: ‘Als Nederland haar budgetten niet verhoogt kunnen de politieke onderschreven strategische doelen voor Nederland niet worden waargemaakt’
Elke drie jaar komen Ministers uit de ESA-lidstaten bij elkaar om te praten over de toekomst van de ruimtevaart. Aan welke programma’s en ruimtemissies werkt ESA de komende jaren? En hoeveel dragen de verschillende lidstaten hier aan bij? Dit jaar vindt de ESA-ministersconferentie plaats op 26 en 27 november in Bremen. Het NSO adviseert de politiek over de Nederlandse bijdrage en strategie.
Stel dat u aandacht kunt vragen voor slechts één boodschap uit het NSO advies, welke boodschap kiest u dan?
‘Kabinetsleden en volksvertegenwoordigers, besef goed het enorm toegenomen strategisch belang van onze infrastructuur in de ruimte. We hebben satellieten hard nodig voor onze veiligheid, autonomie en economie. Want ruimtevaart is verweven met vrijwel alle vitale sectoren in onze maatschappij en met jouw en mijn dagelijks leven. Denk aan dijkbewaking, navigatie op de weg of beveiligde satellietcommunicatie voor onder meer banken, veiligheidsdiensten en de militairen van onze krijgsmacht. Als je eenmaal weet hoe belangrijk de bijdrage van ruimtevaart aan onze maatschappij is, dan wordt is het logisch dat je hierin voldoende investeert. Net zoals we dat doen in andere kritische infrastructuur, zoals bruggen, wegen en spoorlijnen.’
‘Als Nederland haar budgetten niet verhoogt kunnen de politieke onderschreven strategische doelen voor Nederland niet worden waargemaakt’ - Harm van de Wetering, Directeur NSO
Ruimtevaart is bij uitstek een internationale aangelegenheid. Waarom moet juist Nederland investeren in ruimte-infrastructuur?
‘Nederland is een van de oprichters van ESA en onderdeel van de EU. Samen met andere lidstaten streeft Nederland naar strategische autonomie in de ruimte. Dat is belangrijker dan ooit. Immers: in deze geopolitiek turbulente tijd willen we in Nederland voor onze vitale voorzieningen niet afhankelijk zijn van grote machtsblokken of een enkele miljardair. De EU werkt daarom aan ambitieuze plannen. Zij gaat haar budget voor ruimtevaart de komende jaren verdubbelen, misschien zelfs verdrievoudigen. Er komen dus grote investeringen aan in navigatie met Galileo, aardobservatie met Copernicus en satellietcommunicatie met het toekomstige IRIS2. De technologie die hiervoor nodig is, wordt door Europese landen zelf ontwikkeld. Wil je als land bijdragen en meeverdienen, dan moet je dus een sterke en ervaren ruimtevaartsector hebben, die voor een aantrekkelijke prijs kan innoveren en produceren. Alleen op die manier verdien je ook weer terug wat je aan de EU afdraagt. Onder meer dáárom is het belangrijk dat Nederland investeert in ruimtevaart.’
De Europese Unie voert haar eigen ruimtevaartbeleid. Het advies gaat over de inschrijving op ESA-programma’s. Hoe verhouden deze twee zich tot elkaar?
‘ESA is een kraamkamer voor innovatie. Binnen de ESA-programma’s kan Nederland een aantal sleuteltechnologieën verder ontwikkelen, zoals lasersatellietcommunicatie en instrumenten voor aardobservatie. En het mooie is: wat je investeert in ESA, krijg je automatisch terug in de vorm van opdrachten voor je industrie. Nog interessanter wordt het, als je bedenkt dat veel van de technologieën die je als land in ESA-kader ontwikkelt óók nodig zijn voor de ruimte-infrastructuur van de Europese Unie. Met andere woorden: landen die flink investeren in ESA, zitten op de eerste rij bij aanbestedingen van de EU. De trend de laatste tien jaar is dat landen om ons heen stapsgewijs het ruimtevaart budget verhogen met het toenemend strategisch belang. Nederland volgt deze trend al vijftien jaar niet en onze internationale positie en kans op opdrachten neemt daardoor af. Als je kijkt naar de ESA-norm – die gebaseerd is op het bruto nationaal product van de lidstaten – zouden wij ongeveer 4,8% van het budget van de vrij kiesbare ESA-programma’s bijdragen. In werkelijkheid zit Nederland op dit moment rond 1,4%. Ruim een factor drie lager. Dit wordt ook internationaal opgemerkt. Juist van Nederland, die met de aanwezigheid van de grootste ESA faciliteit ESTEC jaarlijks ruim een miljard aan economische waarde toegevoegd krijgt, wordt verwacht een serieuze partner te zijn. Het gaat uiteindelijk ook om internationale samenwerking waar de partners op elkaar kunnen rekenen. Als Nederland investeert beneden het niveau wat internationaal verwacht wordt verliest Nederland naast economische kansen ook goodwill en invloed.’
Strategische autonomie en economische kansen zijn dus belangrijke thema’s. Wat staat er nog meer in het advies?
‘We weten dat de Nederlandse defensie, onder invloed van de nieuwe NAVO-norm, veel meer gaat uitgeven in het ruimtedomein. Civiele ruimtevaart Investeringen die we al tientallen jaren hebben gedaan, zorgen er nu voor de Defensie opdrachten kan plaatsen bij Nederlandse partijen. Van belang daarom dat bekend is op welke technologie toekomstige behoefte komt te liggen zodat ook vanuit civiele investeringen hier op ingespeeld kan worden. Als we dit slim organiseren kunnen we uiteindelijk met ontwikkeling van eenzelfde technologie zowel Defensie doelen dienen als vruchten plukken voor onze burgermaatschappij.’
Wat hoopt u dat het NSO advies teweeg zal brengen?
‘Met de kabinetsreactie op de Lange-termijn Ruimte agenda is duidelijk dat er brede politieke steun is om ruimtevaart in te zetten voor de bescherming van onze nationale strategisch belangen op het gebied van veiligheid, leefomgeving en economie. Ik hoop dat een stap is die gaat volgen de structurele budgettaire bijstelling die nodig is om die belangen voor Nederland ‘vanuit de ruimte’ te borgen.
De belangrijkste aanbeveling in ons advies luidt dan ook: breng het budget in lijn met de breed gedeelde nationale ambities. Ruimtevaart is geen uitgave, het is een investering in kritische infrastructuur die Nederland, met haar goede technologische uitgangspositie, ruimschoots en op veel verschillende gebieden terugverdient.’
Lees het advies hier.